Ana içeriğe atla

Ağır Metal Kirliliği ve Kenevirin (Cannabis sativa L.) Fitoremediasyon Yönteminde Kullanılabilirliği [Makale]

Atığı Olmayan Ürün: Kenevir


Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Burcu Özkaraova, "Kenevirle ilgili asırlardır bilinen şeyleri yeniden keşfediyoruz, bilimsel olarak yeniden ortaya koyabiliyoruz." dedi.

Özkaraova,  kenevirin çok yönlü bir bitki olduğunu, geçmişte Anadolu'da çok sık kullanıldığını söyledi.

Kenevirin geçmişte tekstil, halat ve kumaş üretimi ile tıbbi alanda kullanıldığını anlatan Özkaraova, "Tohumu da ayrıca kullanılmış. Son zamanlarda çevredeki kullanım alanları da keşfedildi. Bununla mucizeleri de ortaya çıktı açıkçası." ifadesini kullandı.

Kenevirin gövde yapısının hızlı şekilde geliştiğinin altını çizen Özkaraova, şöyle devam etti:
"Kenevir, 4 metrenin üzerinde boya ulaşabiliyor. Tabii çeşidine, yetiştirildiği bölgeye ve sulama durumuna göre değişkenlik gösterebiliyor. Bununla beraber yerin altında da inanılmaz bir kök ağı var, o da 2 metreyi geçebiliyor. Biraz da mucizesi burada yatıyor. Nisan gibi ekiyorsunuz, ağustos, eylül gibi hasat ediyorsunuz. Tohumculuğunu yaparsanız, artı bir ay daha süre ekleniyor tohumun yetişebilmesi için. Gövde ne kadar çabuk büyüyebiliyorsa, atmosferdeki karbondioksidi o derecede alabiliyor. Lif için sık ekim olması isteniyor. 14 santimetre aralıklarla ekilmesi isteniyor. O zaman yabani ot da bitmiyor, dolayısıyla kimyasal ilaçlar da kullanılmıyor."

"Daha az zirai ilaç kullanılması nedeniyle çevreci tarafını ortaya koyuyor"

Kenevirin ekildiği alanlarda ot öldürücü olarak da kullanıldığını, daha az kimyasal ilaç kullanılmasından dolayı doğaya dost bir bitki olduğunu dile getiren Özkaraova, "Keneviri nöbetleşe ekim yaparsanız, arkasından buğday ya da mısır ekerseniz, onlarda da zirai ilaç kullanmanız gerekmiyor. O kadar güzel baskılamış oluyor. Daha az zirai ilaç kullanılması nedeniyle çevreci tarafını ortaya koyuyor. Kenevir bitkisi 700 milimetre civarında yağış aldığı zaman sulama yapılmasına gerek kalmıyor. Belirli nemliliği olan ortamlarda yetişmesi gerekiyor ve fazla sulama istemiyor." diye konuştu.

Özkaraova, kenevire çevre mühendisliği açısından bakıldığında atığı olmayan bir üretim gibi düşünülebileceğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Çünkü her şeyi kullanılıyor. Lifi zaten tekstil alanında kullanılıyor. Gövdesinden, yani lifi alındıktan sonra kalan odun kısmı inşaat ile sanayi sektöründe ses ve termal yalıtım malzemeleri olarak kullanılıyor. Tohumundan kenevir yağı, biyodizel elde edilebilir. Sıkımdan sonra küspesi, eğer kabuğu çıktıysa gıda sanayisinde, kabuğuyla beraberse o zaman hayvansal yem sanayisinde kullanılabiliyor. Şifa üzerine ezelden beri atalarımızın kullandığı alanı zaten var. Aslında şöyle söyleyebiliriz, kenevirle ilgili asırlardır bilinen şeyleri yeniden keşfediyoruz, bilimsel olarak yeniden ortaya koyabiliyoruz. Avrupa'da bunun önünü açtılar. Endüstriyel kenevirle ilgili daha fazla teşvik alıyor çiftçiler."

Veysel Altun / AA | 5 Ocak 2024

Foto & Haber: Anadolu Ajansı

Ondokuz Mayıs Üniversitesi 
 

En çok okunan yayınlar

Kenevir Hem Hastalıklara Hem Rekabete Şifa Olacak

Kenevir hem hastalıklara hem rekabete şifa olacak Türkiye’de tıbbi kenevirin eczanelerde satışının serbest hale gelmesiyle Ar-Ge çalışmalarının da artması bekleniyor. Yeni dönemde, daha önce imha edilen kenevirin yapraklarının da ilaç sanayinde kullanılması gündemde. Sümeyra TOPAL |  İstanbul Ticaret 15 Ağustos 2025 İtalya Ulusal Araştırma Konseyi Biyolojik Bilimler ve Biyolojik Kaynaklar Enstitüsü’nün 2022 yılında yayınladığı rapora göre, 9 alanda 25 binden fazla ürünün hammaddesi olmaya aday olan kenevirde ülkeler politikalarını bir bir güncelliyor. Türkiye’de de kenevirin kullanım alanlarına yönelik önemli bir düzenleme yapıldı. ‘Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’, TBMM’de kabul edildi. Bu düzenlemeyle tıbbi kenevirin eczanelerde satışı da serbest hale geldi. Yeni döneme dair detayların önümüzdeki günlerde netleşmesi beklenirken, Türkiye’de Ar-Ge çalışmalarının da bu alanda yoğunlaşacağı öngörülüyor...

Endüstriyel Kenevir - Prof. Dr. Selim Aytaç [Video]

ENDÜSTRİYEL KENEVİR Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç, Burcu Düzgün Çoban'ın sunumuyla ekranlara gelen Haberin Sesi programında, Endüstriyel Kenevir ile ilgili yapılan ve yapılacak olan çalışmalar hakkında bilgi veriyor. Yayın Tarihi:  3 Temmuz 2019 16 Ocak 2019 tarihinde yayınlanan bir önceki videoyu izlemek için lütfen aşağıdaki bağlantıya tıklayın. https://www.kenevirbirligi.com/2021/11/kenevir-uretimi-prof-dr-selim-aytac.html

Geleneksel Kenevir Dokumacılığı ve Resim Sanatının Buluştuğu Sergi OMÜ’de Açıldı [Video]

Geleneksel Kenevir Dokumacılığı ve Resim Sanatının Buluşması OMÜ’de "Geleneksel Kenevir Dokumacılığının Resim Sanatı ile Buluşması" temalı kişisel resim sergisi sanatseverlerle buluştu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Güzel Sanatlar Fakültesinde " Geleneksel Kenevir Dokumacılığının Resim Sanatı ile Buluşması " projesi kapsamında OMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince (BAPKOB) desteklenen Hasret Yavuz'un kişisel resim sergisi açıldı. OMÜ Ladik Meslek Yüksek Okulunda temel sanat eğitimi dersini yürüten Hasret Yavuz, kenevir tezgahlarında kilimlere işlenen geleneksel motifleri resim sanatıyla bir araya getirdiği eserlerini sanatseverlerin beğenisine sundu. Hasret Yavuz'un özgün çalışmalarında bulunduğu 21 eserden oluşan sergi, OMÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Galerisi'nde 2 Ocak'a kadar ziyarete açık kalacak. Rektör Aydın, ”Üniversite olarak bu tür yenilikçi çalışmaları her zaman desteklemeye devam edeceğiz” Serginin açılışını gerçek...

Türkiye’nin İlk Kenevir Fabrikası 40 Yıl Sonra Yeniden Üretimde [Video]

Türkiye’nin yüzde 100 kenevirden iplik üretimi gerçekleştiren tek tesisi olan Amasya’daki Gümüşhacıköy Kenevir Fabrikası, 40 yıl sonra devletin desteğiyle yeniden ayağa kaldırılarak faaliyete başladı. Pas tutup üzerlerini örümcek ağı saran tesisteki İtalyan marka makineler elden geçirilip Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı’ndan (OKA) sağlanan kaynakla ekonomiye kazandırıldı. Dönemin en modern tekstil makineleri şalter kapatmıştı 1970 yılında faaliyete başlayan Gümüşhacıköy İp Sicim Urgan Küçük Sanat Kooperatifi el işçiliği ile kenevir ürünleri üretirken işleri büyüterek 1984 yılında kenevir elyafından ip üretmek amacıyla bir fabrika kurdu. Dönemin Tarım ve Köyişleri Bakanının da katıldığı törenle açılan fabrikanın ihtiyaç duyduğu kenevir, Vezirköprü, Hamamözü, Merzifon ve Gümüşhacıköy’den tedarik ediliyordu. Yörede ekili kenevirlerin işlenmesiyle ilk yıllar adından söz ettiren tesiste yüzden fazla kişi istihdam edildi. Ancak sonrasında ham maddenin azalması ve sermayesinin yetersizliği ned...

Her İlde Yönetmeliğe Uygun Olarak Kenevir Yetiştirilebilir

İZİNLİ İLLER DIŞINDA DA, HER İLİMİZDE, YÖNETMELİĞE UYGUN OLARAK KENEVİR YETİŞTİRİCİLİĞİ YAPILABİLİR. KENEVİR YETİŞTİRİCİLİĞİ VE KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK  çerçevesinde belirlenen hükümlere uymak şartı ile bilimsel araştırma amacıyla ana veya tali bitki olarak kenevir yetiştiriciliğine (Madde 5) birinci fıkrada belirlenen bölgeler dışında da Bakanlıkça izin verilebilir. Yukarıdaki video, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç'ın, 20 Ocak 2018 tarihinde, İstanbul Aydın Üniversitesi'nde gerçekleştirilen 1. ENDÜSTRİYEL KENEVİR FORUMU 'nun Birinci Oturumu'ndaki üçüncü sunum olan " Kenevir Yönetmeliği " başlıklı sunumundan kısa bir alıntıdır. Videonun tamamını izlemek için: https://www.kenevirbirligi.com/2021/11/1-endustriyel-kenevir-forumu-20-ocak.html Prof. Dr. Selim Aytaç'ın sunumunda vurguladığı bu önemli bilginin duyulması, yayılması ve sektörde daha çok kişi tarafından bilinmesi, Türkiye'de Endüstriy...

Samsun'da Kenevir Üreticileri Az Sulamaya Rağmen Yüksek Verim Aldı

Ekim alanı giderek artan kenevirin önemli üretim merkezlerinden biri olan Samsun'da hasat çalışmaları tamamlandı, üreticiler az sulamaya karşın yüksek verim aldı. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre, Samsun için öncelikli ürünler arasında olan kenevirin 2024 yılı için 1 Ocak'ta başlayan üretim izni müracaatı ile Havza ve Vezirköprü ilçelerinde 253 üretici, 4 bin 895 dekar alanda kenevir üretimi yaptı. Samsun Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geçen yıl kenevir ekili alanın 1600 dekar olduğunu, 2025'te Samsun'da kenevirin ekim alanının 8-10 bin dekara çıkacağını tahmin ettiklerini söyledi. Kenevirin gübre ve sulama konusunda avantajlı bir ürün olduğunu, diğer ürünlere oranla daha az su ve gübre istediğini vurgulayan Sağlam, "Tane mısıra baktığımızda hem gübrede hem de sulamada kenevire göre çok dezavantajlı. Karşılaştırma yaptığımızda mısırda 50 kilo taban gübre atıyoruz, yaklaşık 25 kilo gibi azotlu gübre atıyoruz. Kenev...

Neden İnşaatta Kullanmak için Kenevir ve Saman Yetiştirmiyoruz?

"Biyolojik bazlı malzemeler saman, kenevir , ahşap, miselyum (mantar), kil ve yün gibi ürünlerden elde edilir. Yenilenebilir, toksik olmayan, yüksek performanslıdırlar ve hem insanlar hem de gezegen için daha sağlıklı evler inşa etmemize yardımcı olurlar," William Mason. (Foto: Getty Images) İklim üzerindeki olumlu etkileri göz önüne alındığında, biyolojik bazlı yapı malzemelerine erişim çok daha kolay olmalı. Analiz : Ev inşa eden ya da evini yenileyen herkes bunun pahalı ve genellikle karmaşık bir süreç olduğunu bilir. Üstelik kullandığımız yapı malzemeleri, çağımızın en büyük sorunlarından biri olan iklim değişikliğine katkıda bulunuyor. Evlerimizi daha enerji verimli hâle getirmek için ısı yalıtımı ve hava sızdırmazlığına odaklanırken, kullanılan malzemelerin çıkarılmasının yarattığı zararı çoğu zaman göz ardı ediyoruz. Yapı malzemeleri ve inşaat, artık küresel enerjiye bağlı karbon emisyonlarının %11’ini oluşturuyor; bu da inşaat yöntemlerimizi iklim değişikliğinin öneml...

İrlanda'da Kenevir Devrimi: Tarım ve Sanayide Yeni Bir Dönem mi Başlıyor?

İrlanda'da Kenevir Devrimi: Tarım ve Sanayide Yeni Bir Dönem mi Başlıyor? İrlanda'da düzenlenen endüstriyel kenevir konferansı, bu çok yönlü bitkinin ülkenin tarım ve sanayisinde yaratabileceği dönüşümü masaya yatırdı. Uzmanlar, kenevirin ekonomik ve çevresel potansiyeline dikkat çekerken, sektörün büyümesi için gerekli yapısal ve pazar gelişmelerini ele aldı. İrlanda'da Teagasc ve Textile Composites International tarafından düzenlenen Endüstriyel Kenevir Konferansı, bu bitkinin ülkenin tarım ve sanayisindeki potansiyelini keşfetmek için uzmanları, çiftçileri, politika yapıcıları ve yenilikçileri bir araya getirdi. Konferans, kenevirin ekonomik, çevresel ve sosyal fırsatlarını vurgularken, sektörün gelişimi için gerekli yapısal ve pazar gelişmelerini de ele aldı. Geleceğin Mahsulü  Konferans, İrlanda'daki kenevir araştırmalarının detaylı bir kroniği ile başladı. 1960'larda Michael Neelan gibi eski Teagasc araştırmacılarının, İrlanda kenevirinin kağıt ve tekstil pota...